Site Loader

Spike Lee doprowadził do perfekcji umiejętność dekonstrukcji i przepracowywania kina blacksploitation. W przeciwieństwie do np. Quentina Tarantino, nie odwołuje się do historycznego gatunku, po to by go powielić, konstruując jego nowoczesną, atrakcyjną kopię, lecz korzysta ze swojej wyobraźni, łamiąc szkodliwe schematy. Przede wszystkim pokazuje różnorodność. W klasycznym filmie eksploatacyjnym[1], czarny pochodziłby najpewniej ze środowiska przestępczego i posługiwałby się przemocą. U amerykańskiego reżysera czarni, podobnie jak biali, pełnią różne role, tworząc żywe, czasem przerysowane, lecz wiarygodne, społeczeństwo. Mogą być studentami, mogą być intelektualistami lub jak Ron Stallworth, bohater Czarnego bractwa, mogą zostać stróżem prawa (na dodatek pierwszym w Colorado Springs).

Komediowa fabuła najnowszego filmu Lee wydaje się absurdalna. Jest jednak inspirowana prawdziwą historią, a na dodatek wypełniona po brzegi odwołaniami do współczesnej politycznej sytuacji Stanów Zjednoczonych. Świeży, czarny policjant, Ron Stallworth (John David Washington), zaczyna podszywać się pod członka KKK, z zamiarem infiltracji i rozbicia Organizacji (jak nazywają ją jej członkowie). Jednym z jego najbliższych współpracowników jest Filip Zimmerman (Adam Driver), który – podczas gdy Ron rozmawia z oficjelami Organizacji zdalnie, doprowadzając widzów do spazmów śmiechu – infiltracyjne działania wyprowadza w teren, uosabiając nowego członka KKK. Filip, przedstawiciel białego społeczeństwa, konfrontuje własną niechęć wobec czarnej mniejszości etnicznej (uzasadnionej policyjnym, nieprzyjaznym środowiskiem) z odkryciem własnego pochodzenia – jest Żydem. Ten fakt uświadamia mu i nieustannie przypomina towarzystwo w Organizacji.

Nowe Horyzonty – materiały prasowe

Podobnie jak świetnie sportretowany przez Drivera sidekick Rona, widz – w przerwach na złapanie oddechu od śmiechu – będzie powoli zdawał sobie sprawę z irracjonalności skrajnie prawicowych poglądów, ostracyzujących jednostki ze względu na pochodzenie. I taki jest właśnie cel najprostszego i wypełnionego po brzegi komediową akcją filmu Lee: edukacja przez śmiech. Widzowie będą śmiać się, kiedy rasowe napięcie pęknie niczym zbyt mocno nadmuchany balon, kiedy Ron, podszywając się pod typowego przedstawiciela amerykańskiego południa podczas rozmowy z prezydentem Organizacji, będzie nieudolnie (ale skutecznie) imitował akcent prawdziwego Amerykanina. Śmiech wybrzmi, kiedy usłyszymy świetnie kojarzone słowa Donalda Trumpa z prezydenckiej kampanii, wypowiadane ustami szefa KKK, Davida Duke’a (w tej roli fantastyczny Topher Grace).

Problem polega na tym, jak zauważa inny reżyser i krytyk filmowy, Boots Riley[2], że mimo zapewnień, historia przedstawiona przez Spike’a Lee wcale nie jest prawdziwa. Twórca pozwala sobie na wiele, przeinaczając mgliste wspomnienia prawdziwego Rona Stallwortha i tworząc hurra-optymistyczny obraz, wypełniający serca nadzieją, że można złamać ponury obraz przemocowej supremacji białego człowieka oraz że rasowa nienawiść w szeregach policji to tylko działanie pojedynczych jednostek, a nie systemowe zepsucie.

Oczywiście dawka optymizmu jest bardzo potrzebna i każdy sprawiedliwy głos jest na wagę złota. Tak bardzo chcielibyśmy wierzyć w świat, który pozwali nam zmienić wstrętną rzeczywistość, ale czy Czarne bractwo. BlacKkKlansman jest w stanie trafić i przemówić do tych białych, którzy często bezwiednie dokładają cegiełkę do coraz wyższych murów nienawiści? Czy oni będą się podczas seansu śmiać (zakładając, że w ogóle odwiedzą kino)? Czy film Lee jest skuteczny jako manifest narodu wolnego od nienawiści rasowej? Zostawiam te pytania bez odpowiedzi, licząc na to, że amerykańska flaga, która pod koniec filmu traci swoje kolory na rzecz czerni i bieli, kiedyś te kolory odzyska.


[1] Więcej o kinie eksploatacji, a także o Spike’u Lee i blacksploitation pisałem tutaj.

[2] Dzięki za cynk, Natalia.

Liked it? Take a second to support me on Patreon!
Become a patron at Patreon!

Mateusz Tarwacki

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Patreon

Wesprzyj mnie na Patreonie!
Become a patron at Patreon!

Kinogawęda

Współprazuję z:

Laura Przybylska
Laura Przybylska

Archiwa